Ende der Antike

Wenn s Ändi vo dr antike Zyt gsi isch, do drüber redt me scho, sit me z Öiropa agfange het d Wältgschicht i die drüü grossen Epoche Alti Zyt, Mittelalter und Nöji Zyt yteile. Es isch sit Joorhunderte es Theema vo dr Gschichtsforschig.

Wemme au no d Gschicht usserhalb vom alte römische Kulturruum aluegt, gseht me: au s Rych vo de Perser under de verschidene Dinaschtie isch hööch entwicklet gsi; me zellt d Gschicht vo dere Regioon nit zu der antiki Epoche im ängere Sinn, es isch öppis anders, wie d Gschicht vom Middleren Oschte gangen isch.

Me het immer wider brobiert es wichtigs Datum für dä Yschnitt i dr Gschicht z finde. Früener het me gseit, d Zyt vo der antike, dr griechisch-röömischen Ära heig bi dr Däilig vom Römische Riich im Joor 395 ufghört, oder denn, wo dr letscht weströmisch Kaiser Romulus Augustulus anne 476 vom gäneral Odoaker abgsetzt worden isch, oder öppen au bi dr Niiderlaag vom Syagrius gegen e Chlodwig um 486 oder 487; es chönnt aber au im Joor 529 gsi sii, wo s erschte Benediktinerchloster, das vo Monte Cassino, entstanden isch; derzue basst, s Datum vo denn wo die Platonischi Akademii z Athen uufghört het z nää, isch au grad anne 529.

Die nöiere Forschig isch in de letschte Joorzäänt druuf cho, es sig besser, das Datum dütlig spööter aazsetze.

Me dänkt hütte, d Spootantike sig bis wyt is sächste Joorhundert oder sogar no bis is sibete Joorhundert gange. Und klar isch, dass die alti Kultur i de verschidene Regioone vom Römische Rych nid glych lang gläbt het. I gwüssne Piet het s gwoonte römische Lääbe grad ufghört, wo frömdi Völker is Land cho sind, so wie im Dekumateland scho um s Joor 260, wo d Alemanne sind cho woone, sit s römische Militär der germanische Limes ufgää het.

Symbolische Momänt, wo me mit ne s Ändi vo der spootantike Zyt in Verbindig bringt, git’s es paar. Anne 529 het z rom die alti, nit-chrischtlichi Relgioon uufghört. Es wichtigs Datum isch öppe s Joor 565, wo dr oschtrömisch Kaiser Justinian gstorben isch. Under iim isch bim joorelange schlimme Chrieg gäge d Goote z Itaalie s meischte vo der alte Kultur i de römische Stedt kabut gange. Es anders setigs Datum isch s Joor 568, wo d Langobarde Italie sind cho erobere; das luegt men als s Ändi vo der Völkerwanderigszyt a. Und de isch au dr Aafang vo dr islamische Expansioon anne 632 es bedüütends Eräignis für d Gschicht vo der Mittelmeerwält, wo für viili römischi Stedt und Provinze öppis ganz nöis brocht het. Und au no s Lääbe vom oschtrömische Kaiser Herakleios, wo anne 641 gstorben isch, het men als markante Momänt agluegt; es git Lüüt wo sääge, er sig der letscht Herrscher vo der Spootantike gsi und grad au dr eerschti vo der «mittelbyzantinische Zyt».

I teil Regioone vom alte römische Rych händ die antike Tradizioone lenger wytergläbt, bsunders im byzantinschen Oschte. Us de de Stedt vom weschtrömische Land het me no latynischi Autoore bis is sächste Joorhundert; bis zu säbere Zyt het me döört gwüss no Schuele gha, wo me wie früener die klassischi Bildig glehrt het. Sid em sibete Joorhundert het das algemein ufghöört und s ryche antike Schriftguet i den alte Biblioteeken und Archyv isch zum gröschte Teil verloore gange.

Für vill Lüüt, wo ne die alti Kultur und Literatur öppis bedüütet het, isch es scho denn klaar gsi, wie sech d Zyt änderet. Es Bischpiil isch der Senator Kassiodor gsi, wo i dr Middi vom sächste Joorhundert s Chlooschter Vivarium gründet het zum döört lo die alte Büecher wo me no gfunde het nöi abschrybe. En andere, wo s Wüsse vo der eltere Zyt no gsmalet het, isch dr Bischof Isidor vo Sevilla gsi. Me het au scho gseit, äär sig der letscht gross Autor vo der antike latynische Literatur.